Dlaczego taki dziwny tytuł? Po niemiecku brzmi on tak: „Ein doppelter Genuss? Nein, ein doppeltes Genus!“ „Der Genuss“ to „przyjemność”, ale też „spożycie”, a „das Genus“ to „rodzaj“. Czyli teraz wszystko jest jasne.
Podwójna przyjemność? Nie, podwójny rodzaj!– transkrypcja odcinka nr 8
Cześć, tu Monika. Dlaczego taki dziwny tytuł? Po niemiecku brzmi on tak: „Ein doppelter Genuss? Nein, ein doppeltes Genus!“ „Der Genuss“ to „przyjemność”, ale też „spożycie”, a „das Genus“ to „rodzaj“. Czyli teraz wszystko jest jasne. Na pewno nie jestem pierwsza, która wpadła na pomysł takiego tytułu, ale wydaje mi się, że on tak trafnie oddaje dzisiejszy temat, że musiałam po prostu się nim posłużyć. Transkrypcję tego odcinka, tak jak wszystkich innych, możesz przeczytać na moim blogu www.niemiecki z Moniką.pl.
Z podwójnym rodzajem rzeczownika wiąże się często różne znaczenie danego słowa. W polskim mamy po części podobne przykłady, lecz bez zmiany rodzaju. „Oczko“ – „das Auge“ oznacza małe oko – „das Äuglein“, ale również „oczko w rajstopach”, czyli „eine Laufmasche“. Albo: „zamek“ – „das Schloss“ – : budowla, w której żyli królowie, po drugie, zamek w drzwiach, do którego wkłada się klucz, ale też zamek błyskawiczny, suwak od spodni lub kurtki: „der Reißverschluss“. Po niemiecku „das Schloss“ oznacza również kłódkę.
Co Cię więc dzisiaj czeka? Podwójny rodzaj rzeczownika z podziałem na:
-
rzeczowniki tak samo zbudowane, mające takie same znaczenie, lecz różny rodzaj.
-
rzeczowniki tak samo zbudowane o różnym znaczeniu i różnym rodzaju. Są to tzw. homonimy
-
rzeczowniki o podobnej budowie, różnym znaczeniu i różnym rodzaju
Zaczynamy!
W języku niemieckim jest dużo rzeczowników, które używa się z podwójnym rodzajem. Rozróżnia się przy tym następujące grupy:
1. Rzeczowniki tak samo zbudowane, o takim samym znaczeniu, ale z różnym rodzajem
der / die Abscheu wstręt, odraza der / die Abscheu
der / das Abszess ropień der / das Abszess
der / das Bereich obszar, zakres der / das Bereich
der / das Bonbon cukierek der / das Bonbon
der / das Dotter żółtko der / das Dotter
der / die / das Dschungel dżungla der / die / das Dschungel
der /das Filter filtr der / das Filter
der / das Gulasch gulasz der / das Gulasch
der / das Katheder katedra der / das Katheder
der / das Kautschuk kauczuk der / das Kautschuk
der / das Kehricht brud, śmieci der / das Kehricht
der / das Keks ciastko der / das Keks
der / das Knäuel kłębek der / das Knäuel
der / das Lampion lampion der / das Lampion
der / das Liter litr der / das Liter
der / das Marzipan marcepan der / das Marzipan
der / das Meter metr der / das Meter
der / das Podest podium, spocznik der / das Podest
der / die Quader kamień ciosany, prostopadłościan der / die Quader
der / das Silo silos der / das Silo
der / das Sims gzyms der / das Sims
der / das Spind szafka der / das Spind
der / das Teil część, element der / das Teil
der / das Terpentin terpentyna der / das Terpentin
der / die Wulst obrzmienie, zgrubienie der / die Wulst
der / die Zierat ozdoba der / die Zierat
der / das Zubehör wyposażenie der / das Zubehör
2. Rzeczowniki tak samo zbudowane, o różnym znaczeniu i z różnym rodzajem (homonimy)
der Alp upiorna istota der Alp
die Alp(e) pastwisko górskie die Alp(e)
der Balg skóra zwierzęca der Balg
das/der Balg bachor das/der Balg
der Band tom der Band
das Band wstążka das Band
der Bauer chłop der Bauer
der/das Bauer klatka der/das Bauer
der Bulle byk, glina der Bulle
die Bulle bulla die Bulle
der Bund związek der Bund
das Bund pęczek das Bund
der Erbe spadkobierca der Erbe
das Erbe spadek das Erbe
der Ekel wstręt der Ekel
das Ekel obrzydliwiec das Ekel
der Flur korytarz der Flur
die Flur pole die Flur
der Gehalt zawartość der Gehalt
das Gehalt pensja, zapłata das Gehalt
der Golf zatoka der Golf
das Golf golf (gra) das Golf
der Heide poganin der Heide
die Heide step, wrzosowisko die Heide
der Hut kapelusz der Hut
die Hut opieka die Hut
der Kaffee kawa der Kaffee
das Cafè kawiarnia das Cafè
der Kiefer szczęka der Kiefer
die Kiefer sosna die Kiefer
die Koppel wybieg die Koppel
das Koppel pas das Koppel
der Kristall kryształ (minerał) der Kristall
das Kristall kryształ (szkło) das Kristall
der Kunde klient der Kunde
die Kunde informacja die Kunde
der Laster ciężarówka der Laster
das Laster nałóg das Laster
der Leiter kierownik, prowadzący der Leiter
die Leiter drabina die Leiter
der Mangel błąd, brak der Mangel
die Mangel magiel die Mangel
die Mark jednostka płatnicza die Mark
das Mark szpik das Mark
der Marsch marsz der Marsch
die Marsch namuł, gleby marszowe die Marsch
der Mast maszt der Mast
die Mast tuczenie die Mast
der Militär żołnierz der Militär
die Militär wojsko die Militär
der Moment chwila der Moment
das Moment czynnik das Moment
der Morgen ranek der Morgen
das Morgen jutro das Morgen
der Otter wydra der Otter
die Otter żmija die Otter
der Pony kucyk (fryzura) der Pony
das /der Pony kucyk (konik) das/der Pony
der Positiv stopień równy przymiotnika der Positiv
das Positiv pozytyw das Positiv
der Schild tarcza der Schild
das Schild szyld das Schild
der See jezioro der See
die See morze die See
die Steuer podatek die Steuer
das Steuer kierownica das Steuer
der Tau rosa der Tau
das Tau lina das Tau
der Taube głuchy der Taube
die Taube gołąb die Taube
der Tor głupiec der Tor
das Tor brama das Tor
der Verdienst zarobek der Verdienst
das Verdienst zasługa das Verdienst
der Weise mędrzec der Weise
die Weise sposób, melodia die Weise
3. Rzeczowniki o podobnej budowie, różnym znaczeniu i różnym rodzaju
der Akt akt der Akt
die Akte dokument die Akte
das Deck pokład das Deck
die Decke sufit, kołdra die Decke
das Etikett etykietka das Etikett
die Etikette etykieta die Etikette
der Kohl kapusta der Kohl
die Kohle węgiel die Kohle
der Leisten prawidło der Leisten
die Leiste listwa, pachwina die Leiste
der Muff mufka/stęchlizna der Muff
die Muffe złączka die Muffe
der Niet nit der Niet
die Niete pusty los, nieudacznik die Niete
der Rabatt rabat der Rabatt
die Rabatte rabatka die Rabatte
das Rohr rura, trzcina das Rohr
die Röhre piekarnik, dawniej: telewizor die Röhre
der Spalt szpara, szczelina, rysa der Spalt
die Spalte szpalta, kolumna die Spalte
der Sproß latorośl, potomek der Sproß
die Sprosse szczebel die Sprosse
der Streifen pasek der Streifen
die Streife patrol die Streife
das Tablett taca das Tablett
die Tablette tabletka die Tablette
der Typ typ, rodzaj der Typ
dieType czcionka die Type
Na tym słowie kończymy temat podwójnego rodzaju rzeczownika, który jest uzupełnieniem wiadomości o rodzaju rzeczownika. Mam nadzieję, że ten odcinek Ci się przyda. Jeżeli masz jakieś do niego uwagi lub znasz inne przykłady, napisz na adres: kontakt@niemieckizmoniką.pl
Oczywiście ucieszę się, jeśli zasubskrybujesz mój podcast, będziesz wtedy na bieżąco mógł słuchać kolejnych odcinków.
Dziękuję za słuchanie i życzę przyjemnego uczenia się.
Pa! Na razie!