Jak się przedstawić? – odcinek 1

Jak się przedstawić? – transkrypcja odcinka nr 1

Cześć, nazywam się Monika. Chciałabym pomóc ci w nauce języka niemieckiego.

W dzisiejszym odcinku poznasz

• zwroty potrzebne do przedstawienia się

• zaimki osobowe w liczbie pojedynczej

• czasowniki „nazywać się” i „być” w liczbie pojedynczej czasu teraźniejszego

• formę „Sie“

Będzie też parę słów o wymowie, mówieniu na „ty” i zdrobnieniach.

Na moim blogu „niemiecki z Moniką“ zamieszczam transkrypcję odcinków podcastu. Będziesz miał/miała zatem możliwość poznania pisowni niemieckiej. Sugeruję jednak, byś odsłuchał/odsłuchała pierwszy raz bez czytania.

Ten odcinek przemyślałam tak, żebyś mogła/mógł uczyć się już w trakcie jego słuchania. Tak więc zwroty niemieckie, które trzeba zapamiętać, wypowiadam dwa razy. Po każdym razie jest krótka chwilka na ich powtórzenie. Niektóre zdania lub wyrażenia wprowadzam jedynie po to, abyś się po prostu osłuchał/osłuchała z niemieckim. Nie trzeba ich na razie uczyć się, w przeciwieństie do tych, które słyszych również na końcu w podsumowaniu. Zachęcam do takiego właśnie, aktywnego słuchania z powtarzaniem i serdecznie zapraszam.

Zaczniemy od zwrotów potrzebnych do przedstawienia się:

Ich heiße … Nazywam się … Ich heiße …

albo:

Ich bin … Jestem … Ich bin …

Ich heiße Monika. Ich heiße Monika.

Ich bin Monika. Ich bin Monika.

Parę słów o wymowie “ch“ w zaimku „ich“ (ja)

Jak słyszysz, jest ono podobne do polskiego „ś”, ale jednak nie jest identyczne. Powiedz proszę „ch“, tak jak w słowie chustka: „ch“. Powiedz teraz „ś”, tak jak w słowie „ślimak”: „ś”

Zaobserwuj przy tym, co robi twój język. Przy „ch“ cofa sie do tyłu, przy „ś” przesuwa się do przodu, lekko się przy tym podnosząc.

Niemieckie „ch“ np. w słowie „ich“ jest jakby między polskim „ch“ i „ś”. Jeśli więc świadomie ułożysz język pośrodku, powstanie niemieckie„ch“. Spróbuj!

A co z „h“ w słowie „heißen“? (nazywać się). Jest ono łatwiejsze, można nawet pomyśleć, że identyczne z polskim „h“ jak w słowie „halucynacja“. Nie do końca. Wyobraź sobie, że ktoś ma bardzo niski głos i śmieje się takim grubym, rubasznym, „ha, ha, ha“. Zaśmiej się takim niskim głosem: „ha, ha, ha“. Co dzieje się z językiem? Wędruje w dół. I w takiej pozycji języka powiedz „h“, a zaraz „heiße“.

„h“ „heiße“ „h“ „heiße“

A teraz całość:

Ich heiße … Ich heiße …

Jeżeli chcesz się spytać, jak osoba, z którą rozmawiasz ma na imię, jak się nazywa, możesz się spytać:

Wie heißt du? Jak się nazywasz? Wie heißt du?

lub

Wer bist du? Kim jesteś? (dosłownie: Kto ty jesteś?) Wer bist du?

Tego drugiego pytania w języku polskim o imię lub nazwisko używamy rzadziej, raczej spytamy się: „Jak masz na imię?”

Wie ist dein Name? Jak masz na imię? (dosłownie: Jakie jest twoje imię?)Wie ist dein Name?

co z kolei nie jest częste w niemieckim.

Na to pytanie odpowiemy:

Mein Name ist… Mam na imię, nazywam się, (dosłownie: Moje imię jest …)Mein Name ist…

Słowo Name oznacza ogólnie imię lub nazwisko. O co konkretnie jest się pytanym, zależy od sytuacji. Dla odróżnienia, czy chodzi o imię czy nazwisko, stosuje się:

(der) Vorname imię (der) Vorname

(der) Familienname nazwisko (der) Familienname

Oczywiście każdy rzeczownik, tak jak „Name”, „Vorname” czy „Familienname” musi mieć rodzajnik i z takim też rodzajnikiem się go uczymy, ale rodzajnik i rodzaj rzeczownika to temat obszerny na odrębny odcinek.

O osobę trzecią możemy się spytać po polsku: Kto to jest?, po niemiecku:

Wer ist das? Kto to jest? Wer ist das?

i odpowiadamy:

Das ist Juliane. To jest Juliane. Das ist Juliane.

Oba te pierwsze pytania, czyli „Wie heißt du?“ i „Wer bist du?“ stosujemy w sytuacji, kiedy już jesteśmy z kimś na „ty“, bądź okoliczności na to pozwalają, czyli jesteś np. na imprezie wśród rówieśników. Zwracanie się bezpośrednio na „ty” jest w Niemczech popularne również w stosunku do osób obcych spotykajacych się środowiskach, tzw. alternatywnych, w klubach, często w kawiarniach. Jest to wtedy oznaką życzliwości i uznania drugiej osoby za jakby należącą już do danego kręgu, grupy. Takie zwracanie się czasem od razu na ty nie jest brakiem szacunku lecz świadomym, przychylnym skróceniem dystansu wynikającego właśnie z obcości lub różnicy wieku. Tak więc, osoba sporo starsza niż grupa, do której wchodzi, może uznać zwracanie się od razu na ty raczej jako komplement.

Zwróć uwagę, że w Niemczech nie ma z reguły zwyczaju zwracania się per „Frau Monika”, czyli „Pani Moniko”, tak jak jest to popularne w Polsce. A już o zdrobnieniach imienia w sytuacjach oficjalnych nie ma mowy. W ogóle Niemcy nie zdrabniają tak chętnie imion, jak robią to Polacy. Do małego dziecka powie się: Antonia lub Alexander, co przecież po polsku jest nie do wyobrażenia. Nie mówi się tak dostojnie dzidziusia. W Polsce byłaby to przecież od razu Tosia lub Oluś, albo dziesiątki innych zdrobnień.

Ten brak zdrobnień w niemieckim jest tak głęboko zakorzeniony w kulturze języka, że Niemiec nie ma odczucia chłodu lub dystansu, jeśli mówi o słodkim synku:

Friedrich Alexander hat wieder gekackt.

A to przecież po polsku: Frycuś Oluś znowu zrobił kupkę.

Oczywiście nie ma też mowy o komiczności zdania po niemiecku:

Laura Maria spielt im Sandkasten.

A po polsku: Laura Maria bawi się w piaskownicy. No nie: Laurusia Marysia bawi się w piaskownicy.

Specjalnie wybrałam podwójne imiona, żeby podkreślić to zjawisko braku zdrobnień. Lub ich sporadycznego stosowania.

Albo taka sytuacja: Poznajesz faceta, dobra, chopaka, a on nazywa się:

„Hans-Jörg“.

Zaczynacie się spotykać, poznajesz go w różnych sytuacjach, np. w tańcu. I w innych też. No i chcesz mu powiedzieć coś miłego, np.:

Hans-Jörg, du tanzt aber sehr gut!

Czyli: Świetnie tańczysz, Hans-Jörg.

Albo:

Hans-Jörg, du kannst so gut küssen.

Czyli: Niesamowicie całujesz, Hans-Jörg.

Przy okazji: „gut“ czyli dobry, jest bardzo popularnym przymiotnikiem albo przysłówkiem. Przetłumaczyłam go raz jako świetnie, raz jak niesamowicie. Oczywiście są na to odpowiednie niemieckie przymiotniki:

świetnie – glänzend, super, ausgezeichnet

niesamowicie – unheimlich

Ok., ale: w potocznym języku, w sytuacjach, gdzie na wybór słów mają wpływ emocje (taniec, całowanie), sięgamy do najprostszych wyrażeń, wzmacniając je tu takimi wyrażeniami jak np.:

„aber“ lub „so“.

Innymi słowy:

Ale ty dobrze tańczysz, Hans-Jörg.

i

Tak dobrze całujesz, Hans-Jörg.

A tak na marginesie: nazwy własne, czyli też imiona nie odmieniają się, najwyżej w dopełniaczu dostaną -s, lub -es ale i tak nie wszystkie.

A co ze słowem „schön“ – piękny/pięknie ?

Jest ono tak wszechobecne, trudno sobie wyobrazić niemiecki bez tego wyrazu. Bardzo, bardzo dużo rzeczy, ludzi, zjawisk może być „schön“:

eine schöne Frau piękna kobieta

schönes Wetter piękna pogoda

schöne Schuhe piękne buty

Te połączenia są oczywiste. Jednak w mowie potoczne mówi się też:

schöne Pizza tu: pyszna pizza

schöner Kaffee tu: dobra kawa

Popularne jest też:

Es ist schön hier. Podoba mi się tu. (Jest tu pięknie).

Das ist schön. To świetnie. (Jako reakcja na coś, co nam się podoba, co jest po naszej myśli)

albo

Schön, dass du anrufst. Super, że dzwonisz

Coś może być też:

schön praktisch bardzo praktyczne

albo

ganz schön teuer niezwykle drogie

Widzimy więc szerokie zastosowanie tego słowa, ale to jest całkiem normalne. Nie śmiej się więc, jak usłyszysz, że ktoś zjadł:

eine schöne Wurst dobrą kiełbasę

lub chce napić się:

ein schönes, kaltes Bier czyli chce się napić świetnego, chłodnego piwa

Powtórzmy więc:

Wie heißt du? Wie heißt du?

Wer bist du? Wer bist du?

Zauważ, że jeśli masz do czynienia z czasownikiem w drugiej formie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego, czyli „heißt“ albo „bist“ a potem zaimek „du“ (ty), lub inne słowo zaczynające się na „d”, to nie wymawiaj tych słów oddzielnie, lecz połącz je w jedno:

Wie heißt du? Wer bist du?

W tym miejscu proponuję zapoznanie się z zaimkami w liczbie pojedynczej:

ich ja ich

du ty du

er/sie/es on/ona/ono er/sie/es

W języku niemieckim musimy je używać prawie zawsze. Inaczej niż w polskim, gdzie „ja“, „ty“, „my, „wy“ z reguły pomijamy.

Tak więc polskie: „Jak się nazywasz?“, bez rodzajnika „ty“ wyglądało by tak:

Wie heißt? i jest oczywiście niepoprawne.

Do tej pory mówiłam o formach z „ty“, czyli „du“.

A jakiej formy używamy, gdy zwracamy się do kogoś na „pan“, „pani“? Już mówię.

Otóż wszystkie polskie formy takie jak:

„pan, pani, państwo, panowie, panie” wyraża jedno słowo pisane zawsze dużą literą:

Sie

Chodzi tu o mianownik i, uwaga, biernik.

A propos przypadków. Wiesz, ile jest ich w niemieckim? Tylko cztery:

mianownik (Nominativ)

dopełniacz (Genitiv)

celownik (Dativ)

biernik (Akkusativ).

Dla kogoś, kto w ogóle nie wie, co to jest deklinacja, przypadki, czyli dla ludzi, których język ojczysty tych przypadków nie ma, a nie uczyli się żadnego innego języka obcego, oprócz angielskiego, deklinacja jako taka może się wydawać czarną magią. Dla Polaków, którzy mogą się pochwalić siedmioma przypadkami, sam temat odmiany przez przypadki nie powinien przerażać. Dla porównania:

Jeżeli na jedno niemieckie słowo „Sie“ jest pięć polskich: „pan”, „pani”, „państwo”, „panowie”, „panie”, w niemieckim są cztery przypadki, w polskim jest ich siedem, to: ile form słowa „Sie“ jest w niemieckim? Cztery, zgadza się. W polskim za to 35. Tak, tak: 7 x 5. Zaznaczam, że nie muszą być to różniące się od siebie formy, co nie zmienia jednak faktu, że należy wiedzieć, jaką w odpowiednim momencie użyć.

Wracamy jednak do pytania:

Wie heißen Sie? Jak się pan/pani nazywa? Jak się państwo/panowie/panie nazywają? Wie heißen Sie?

Wer sind Sie? Kim pan/pani jest? Kim państwo/panowie/panie są?Wer sind Sie?

Używam tej formy „Sie“, jeśli zwracam się bezpośrednio do wymienionych osób.

Forma „Sie“ jest używana w kontaktach oficjalnych, formalnych. Jeśli słyszymy więc takie pytanie:

Wie heißen Sie? Wie heißen Sie?

lub

Wer sind Sie Wer sind Sie?

to pytający najprawdopodobnie chce usłyszeć nasze imię i nazwisko, rzadziej tylko imię lub tylko nazwisko.

Odpowiadamy więc:

Ich heiße… Ich heiße…

albo

Ich bin… Ich bin…

i tu wstawiamy nasze imię i nazwisko, lub tylko imię, tylko nazwisko. To zależy oczywiście od sytuacji, w której się znajdujemy. Na przykład, kiedy przedstawiamy się komuś na oficjalnym spotkaniu, to imię i nazwisko, u lekarza lub w urzędzie: możemy podać tylko nazwisko.

Nie jest poprawne:

Ich heiße Frau Müller. Nazywam się pani Müller.

czy

Ich bin Frau Müller. Jestem pani Müller.

lub odpowiednio:

Ich heiße Herr Müller. Nazywam się pan Müller.

Ich bin Herr Müller. Nazywam się pan Müller.

choć niektórzy Niemcy tak mówią.

Ale pamiętaj:

„Es ist nicht alles Gold, was glänzt“ czyli: „Nie wszystko złoto co się świeci”

co oznacza, że niektórzy Niemcy nie mówią poprawnie, nie zdając sobie z tego sprawy.

Mieliśmy zaimki, więc czas na czasownik w liczbie pojedynczej czasu teraźniejszego. Uwaga: forma „Sie“ łączy się z trzecią osobą liczby mnogiej, ale też ją tu podam.

heißen nazywać się heißen

ich heiße (ja) nazywam się ich heiße

du heißt (ty) nazywasz się du heißt

er/sie/es heißt on/ona/ono nazywa się er/sie/es heißt

Sie heißen pan/pani nazywa się, państwo/panowie/panie nazywają się Sie heißen

i następnie:

sein być sein

ich bin (ja) jestem ich bin

du bist (ty) jesteś du bist

er/sie/es ist on/ona/ono jest er/sie/es ist

Sie sind pan/pani jest Sie sind

państwo/panowie/panie są

Czas na powtórkę. Tak jak wcześniej, powtarzam każde wyrażenie dwa razy, po każdym jest przerwa na to żebyś je powtórzył/powtórzyła.

Ich heiße …

Ich bin …

Ich heiße Monika.

Ich bin Monika.

Wie heißt du?

Wer bist du?

Wie ist dein Name?

Mein Name ist…

Wer ist das?

Das ist Juliane.

Das ist Frau Müller.

Das ist Herr Müller.

ich

du

er/sie/es

Sie

Wie heißen Sie?

Wer sind Sie?

heißen

ich heiße

du heißt

er/sie/es heißt

Sie heißen

sein

ich bin

du bist

er/sie/es ist

Sie sind

Na koniec odpytam cię ze słówek i zwrotów z dzisiejszego odcinka

Nie jest ich dużo. Podaje słowo polskie, powiedz je od razu niemiecku, zaraz potem je usłyszysz, żeby sprawdzić, czy dobrze zapamiętałeś/zapamiętałaś. Potem jest jeszcze chwilka, żeby je po raz kolejny powtórzyć. Uwaga, zaczynamy!

„Jak się przywitać” – odcinek nr 1

słówka i zwroty do zapamiętania

Nazywam się… Ich heiße…

Jestem… Ich bin …..

Mam na imię … Mein Name ist …..

Jak masz na imię? Wie ist dein Name?

Jak się nazywasz? Wie heißt du?

Kim jesteś? (w pytaniu o imię) Wer bist du?

Jak sie pan/pani nazywa? Wie heißen Sie?

Jak sie pan/pani nazywa? Wer sind Sie?

Kto …? Wer …?

Jak …? Wie …?

To jest … Das ist…

Kto to jest? Wer ist das?

pani Frau die, en

w zdaniu: To jest pani Müller

pan Herr der, -en

imię (ogólnie) Name der, -n

tylko imię Vorname der, -n

nazwisko Familienname der, -n

dobry/dobrze gut

piękny/pięknie schön

nazywać się heißen

być sein

ja ich

ty du

on er

ona sie

ono es

pan, pani, państwo, panowie, panie Sie

(kiedy zwracamy się do kogoś w ten sposób)

Jeżeli przeczytasz transkrypcję tego odcinka, zauważysz w tabelce dwie rzeczy: rzeczowniki pisze się po niemiecku dużą literą, a za rzeczownikiem jest jego rodzajnik, czyli der, die, das, jak również końcówka w liczbie mnogiej i ewentualnie przegłos (Umlaut). Ale o tym wszystkim później.

Udało Ci się powtarzać słówka tak, jak sugerowałam na początku? Myślę, że tak.

Das hast du toll gemacht! Świetnie Ci to wyszło!

Und… das ist alles für heute. To tyle na dzisiaj. Bardzo dziękuję za słuchanie i do następnego razu! Bis bald!

Jeśli spodobał ci się ten podcast, to daj łapke w górę. Będę też wdzięczna za subskrybcję. Bis bald! Na razie!